اتصال کوتاه

.

.

.

این روزها مونتاژ مدارهای الکترونیک با «افزاره های نصب سطحی» (SMD) نه تنها مقبول، بلکه در خیلی از موارد ناگزیر شده است. آیا با ابزار و وسایل این کار، از جمله با خمیر قلع آشنا هستیم؟ در اینجا توضیح مختصر و مفیدی در مورد خمیر قلع ارایه شده است.

در وهله ی نخست، به یاد داشته باشید که خمیر قلع یک «ترکیب پلیمری» است که بر اثر رطوبت، حرارت و مرور زمان، قابلیت استفاده در لحیم کاری را از دست می دهد. بنابراین، هنگام خرید خمیر قلع باید:

.

1-       به تاریخ مصرف آن دقت کنید. اگر روی بدنه ی ظرف خمیر قلع تاریخی درج نشده، اصولاً آن را نخرید، زیرا اهمیت تاریخ مصرف خمیر قلع از خود آن بیشتر است و اگر این مورد در تولید و عرضه ی آن دیده نشده، به احتمال خیلی زیاد آن محصول فاقد کیفیت لازم است.

2-       اگر به جای تاریخ انقضا، تاریخ تولید روی آن خورده باشد، به یاد داشته باشید که عمر این خمیرها، حتی در حالتی که مطابق الزامات تولیدکننده انبارش و نگه داری شده باشند، از شش ماه تجاوز نمی کند.

.

و دقت کنید که هنگام خرید:

.

1-    دمای آن از 6 درجه ی سانتی گراد، یعنی دمای یخچال، بیشتر نباشد که در غیر این صورت اجزای تشکیل دهنده ی آن از یکدیگر جدا شده و باعث سخت شدن خمیر و غیر قابل استفاده شدن آن می شوند.

2-    درب محفظه ی خمیر قلع باید بسته و هوابند باشد. سر باز ماندن خمیر سبب جذب رطوبت محیط و تخریب آن می شود.

3-    خودتان نیز باید خمیر قلع را در جای خشک و خنک نگه داری کنید.

.

هنگام کار کردن با خمیر قلع دقت شود که:

.

1-    سرنگ یا تیوب حاوی خمیر را در یک کیسه نایلون سر بسته ی نفوذناپذیر که روی آن با ماژیک ماندگار  نوشته اید: «ماده ی شیمیایی- خوردنی نیست!-دست نزنید!» گذاشته و آن را در یک جعبه ی پلاستکی که درب آن محکم بسته شود، قرار داده و در گوشه ای از یخچال (نه در فریزر) قرار دهید. بسته بندی دوگانه برای این است که خمیر قلع رطوبت هوای داخل یخچال یا هوای محیط را به خود نگیرد.

به تمام کسانی که از این یخچال استفاده می کنند، به ویژه به کودکان، توضیح دهید که این کیسه حاوی چیست و چرا باید در سرما نگه داری شود، و آنان را آگاه کنید که این ماده خوردنی نیست و دست مالی کردن آن باعث بیماری می شود تا وجود آن در یخچال کنجکاوی برانگیز نباشد.

2-    پس از بیرون آوردن سرنگ یا تیوب حاوی خمیر از یخچال و پیش از شروع به کار، یک ساعت به خمیر وقت بدهید تا به دمای اتاق برسد. توجه کنید که این کار ضروری است!

3-    پس از پایان کار، یک قطعه سیم پایه مقاومت یا خازن را در لوله ی سرنگ یا دهانه ی تیوب فروکنید تا مسیر عبور خمیر برای استفاده در دفعه ی بعد، باز و تمیز بماند.

.

در هر صورت، چون خمیر قلع تاریخ مصرف دارد، باید با علایم غیرقابل استفاده شدن آن نیز آشنا بود. از جمله این که:

.

1-    «گرفتنِ دهانه»ی مسیر خروج خمیر از داخل تیوب، و یا خارج شدن فقط ماده ی روان کننده (فلاکس) بجای خمیر قلع از آن، علایم نشان دهنده ی خراب بودن خمیر قلع است. به ویژه، خارج شدن فلاکس نشانه ی آن است که اجزای تشکیل دهنده ی خمیر قلع از یکدیگر جدا شده اند و دیگر به عنوان «یک ترکیب» وجود ندارند.

2-    خمیر قلعی که خراب شده باشد، هنگام لحیم کاری بجای روان شدن در سطح کار، بیشتر گلوله گلوله می شود و از زیر هویه فرار می کند.

.

.

در تصویر بالا نتیجه ی آزمایش وضعیت های مختلف خمیر قلع نشان داده شده است. در این روش، که در کارخانجات تولیدی الکترونیک برای آزمایش کیفیت خمیر قلعِ تامین کنندگانِ مختلف به کار برده می شود، از خمیر قلعِ مورد آزمایش یک قطره به قطر حدود 5 میلی متر روی یک قطعه شیشه ی نسوز یا سرامیک قرار داده و آن را به داخل کوره ی لحیم کاری می فرستند. قطره ی خمیر قلع در داخل کوره ذوب و سپس سرد می شود. حاصل کار به صورت یکی از تصویرهای بالا خواهد بود. قلع رده 1 خمیری با کیفیت عالی را نشان می دهد که تازه تولید نیز می باشد. قلع رده 3 خمیری است که کمینه یک سال از تاریخ انقضای آن سپری شده بوده. قلع رده 4 نتیجه ی آزمایش خمیری است که نه تنها کهنه و تاریخ گذشته است، بلکه مقدار زیادی رطوبت نیز جذب کرده است. نتیجه ی لحیم کاری با یک خمیر قلع رده 3 یا 4 بر روی بورد، در تصویرهای زیر مشاهده می شود

.

تاریخ مصرف خمیر قلع به کار رفته در این مونتاژ منقضی بوده است. جدا شدن مواد تشکیل دهنده ی خمیر و به ویژه «ماده ی فعال کننده» (Activator) از یکدیگر در خمیر، سبب شده که ذرات قلع به یکدیگر ملحق نشوند و به صورت صدها گلوله ی منفرد کوچک در اطراف «پد»ها و در زیر افزاره ها پراکنده شوند.

.

قلع به کار رفته در این مونتاژ به درستی نگه داری و انبارش نشده و رطوبت زیادی به خود جذب کرده بوده است. تبخیر رطوبت از درون خمیر قلع در حین فرآیند ذوب، سبب غیر یکنواخت شدن سطح خارجی و در نتیجه مات شدن سطوح لحیم شده است. همین طور، از قدرت آلیاژ نیز کاسته شده است که حاصل آن از دست رفتن قطعات از روی فیبر در داخل کوره ی لحیم کاری می باشد (تصویر راست). در تصویر سمت چپ، شناور شدن پایه های آی.سی. روی پدهای مربوطه نشانه ی تنزل قدرت آلیاژسازی ماده ی لحیم است.

.

و نکته ی آخر این که خمیر قلع یک ماده ی سمی و خطرناک است. هنگام کار با آن چیزی نخورید، نیاشامید و دود نکنید. مواد غذایی و نوشیدنی ها را از محل کار با این ماده دور نگه دارید. پس از کار با خمیر قلع، دستان خود را خوب بشویید.

.

.

همچنین، خمیر قلع را در بسته بندی های کوچک، درست متناسب با مقدار مصرفِ پیش بینی شده، بخرید تا به علت انقضای تاریخ مجبور به دور انداختن آن نشوید.

همچنین، تلاش کنید پیش از دور انداختن ظرف خمیر قلع، محتوای آن را تمام و کمال به کار ببرید و استفاده کنید تا ذره ای از آن وارد زباله ی منزل و بعداً محیط زیست نشود. به یاد داشته باشید که هر یک از ما نسبت به پاک نگه داشتن سرزمین و محیط زیست خود مسوولیت داریم.

.

.

مطالب مرتبط:
لحیم کاری قطعات نصب سطحی (اس.ام.دی.)

آشنایی با قطعات نصب سطحی از نوع MELF

.

.

تاریخ آخرین به روز رسانی:

1396/12/21

.

.